Art 7
Zelf Kruiden Oogsten
RUBRIEK: Natuur-Tuin Geplaatst op 20 september 2009
De meest gebruikelijke manier om kruiden te oogsten, is van het "bloeiend kruid" te snijden. De belangrijkste reden daartoe, is dat een kruid in bloei, op het maximum van zijn energie-potentiëel zit; daarna gaat een deel van die energie immers naar de zaadwinning, en treedt er in het blad een verouderingsproces op. Ook dieren weten dat: jong loof of fris gras is het rijkst en het lekkerst. De eerste fase van de kruidenpluk is er dus één van observatie: waar staat een mooie struik die kan geoogst worden? waar bevindt zich een onbespoten en onbekakte ruigte met een aantal planten? En ook: WANNEER begint het kruid te bloeien? Want als de bloei het toppunt van de plant is, dan is wanneer die bloei op zijn toppunt is, het absolute maximum.
Het één en het ander maakt, dat het het eenvoudigst is van kruiden in zijn eigen tuin te houden, vooral déze kruiden die men courant gebruikt of veel nodig heeft. Voor wie geen tuin heeft, is wandelingen maken op zoek naar geschikte oogstplanten of -plekken, het aangename aan het nuttige paren. De eigenlijke pluk kan niet eenvoudiger zijn: men snijdt gewoon bloeiende toppen van planten af, of oogst de bladeren of de bloesems wanneer dat de bedoeling is. In GEEN geval trekt men de planten met wortel en al uit: niet alleen is dat een uiting van gebrek aan respekt, maar men ontneemt de planten de kans op een latere bloei (of zichzelf de mogelijkheid voor een tweede plukbeurt). Dus ook slechts halfweg afsnijden, NIET volledig.
Dan volgt een beetje een barbaarse behandeling: het fijnsnijden van de kruiden, bladeren of bloemen. Alhoewel kruidenbosjes aan het plafond drogen rustieker staan, hebben weinigen daarvoor nog de nodige schuur of zolder. Het drogen gaat ook sneller, wanneer de delen kleiner zijn; en bovendien is het snijden van gedroogde planten moeilijker dan van verse. Allemaal redenen om kruiden in stukjes te laten drogen. De manier waarop is alweer kinderlijk eenvoudig: leg een krant in een appelsienkistje, en leg daarop je in stukken gesneden kruid te drogen. Hoe fijn? Niet té fijn, en niet te grof: fijn genoeg om goed te kunnen drogen, en grof genoeg om nog herkenbaar te zijn. Hoe lang? Dat hangt van een aantal faktoren af: de massa, het soort kruid, de kamertemperatuur,.... Dus: leg niet teveel in het appelsienkistje, en keer dagelijks de massa om, om het drogen egaal te laten verlopen.
Na een 7-tal tot 10-tal dagen moet de massa dan droog zijn. Misschien voor alle volledigheid deze evidente raadgevingen: NOOIT natte kruiden oogsten; die vertonen de neiging tot beschimmelen. Indien het drogen trouwens mislukt en de kruiden in het appelsienkistje beginnen beschimmelen, al was het maar een beetje: weg ermee! Niet denken: met het drogen "trekt er dat wel uit". Denk ook niet: ik ga de kruiden een beetje in de zon laten drogen. Dat is nefast: kruiden zijn geen was, en het zonlicht breekt de werkzame bestanddelen af. Zowel het drogen als het bewaren van kruiden moet op een plek in de schaduw, zonder rechtstreeks zonlicht plaats vinden. Zo donker en zo luchtig mogelijk dus.
De gedroogde kruiden worden het best bewaard in papieren zakken. Vroeger gebruikte ik daarvoor de bruine papieren inpakzakken waarin sommige warenhuizen gekochte artikelen aan de kassa inpakten, wat dan soms de vraag deed rijzen of ik voor deze warenhuisketens reklame maakte.
Na het ontdekken van witte zgn souflée-zakken -omdat ik ook geen reklame wil maken voor deze papierzaakketen, vermeld ik niet waar-, was dat een betere optie. Wie kruiden in mooie glazen potten wil bewaren voor de esthetiek: het kan best, maar de potten mogen niet te klein zijn en moeten goed afgesloten zijn; indien niet: condensatie met kans op beschimmeling alweer. En ter herhaling: ook niet in volle zon zetten!
Wat zijn nu de voordelen of de meerwaarde van ZELF kruiden te oogsten? Ten eerste het plezier: kruiden zélf plukken en drogen, betekent eigenhandig bezig zijn met de natuur en natuurprocessen. Dit geeft meer voldoening dan het "lui" kopen van allerlei kruidenpreparaten en -pillen in drogisterijen of apotheken. Ten tweede: ondanks de toename van allerhande preparaten en middelen, worden eigenlijke kruiden moeilijker en moeilijker te vinden. En sommige, niet-courante, bijna niet meer: of omdat de vraag ernaar te klein is, of omdat de verkoopzaken die niet in (grote) hoeveelheden willen indoen, zoals de firma's hen opleggen;.....Vermits men geen grote hoeveelheden voor eigen gebruik nodig heeft, is zelf oogsten vaak de meest efficiënte weg. En tot slot, iets wat de firma's niet graag zullen horen: kommerciële oogst betekent vaak drogen in droogkasten. Daarvoor worden de kruiden wel heeel fijn gesneden en té snel gedroogd. Het resultaat is dan vaak een pakje kruiden dat naar elk willekeurig ander(!) pakje kruiden ruikt, en waarvan het mengsel onherkenbaar fijn is. Gebruik je neus en je ogen om te beseffen dat zelf-geoogste kruiden vaak van betere kwaliteit zijn, dan deze die je kan kopen.