Art 22
Moet ik veranderen of niet?
RUBRIEK: Bewustzijn    Geplaatst op 17 april 2018

Eenzijdige voorstellingen hebben steeds het voordeel van gemakkelijk te zijn. Maar in hun simplisme zijn ze niet "duidelijk", doch veeleer mank. Wat het leven van een mens moeilijk maakt, is de complexiteit van het bestaan. Neem nu bijvoorbeeld dualisme: ah neen, dualisme is "verkeerd" want het brengt verwarring en strijd in de geest, en door polarisatie drijft het verschillen ten top. Want het is holisme dat te-genstellingen met elkaar in harmonie brengt, en spanning tot rust door verzoening. Dit kan best zijn, maar ondertussen hebben we dit dualisme hard nodig om een onderscheid tussen dingen te KUNNEN maken, ze te leren helder omschrijven, te verkennen en te begrijpen. We hebben niet voor niets ook twee benen, twee longen, twee ogen, twee oren, twee armen, ...... DAARNA kan het onderlinge verband en eenheid tussen de tegenpolen in de geest worden gelegd, om tot het volledige plaatje van de realiteit te komen.

Terug tot het thema van het artikel: één kant zal zeggen "Neen hoor!" Niemand hoeft te veranderen om gelukkig te zijn. En heel zeker niet om iemand anders gelukkig te maken. Voor zover dat (blijvend) zou kunnen, want de motivatie moet bij hemzelf liggen, en heel zeker niet korresponderen aan verwachtingspatronen van anderen. Je bent OK zoals je bent! Accepteer jezelf dus zoals je bent, en je leven zal beter verlo-pen. En probeer ook niet "de grote droom" na te jagen, en te denken dat als je mate-riële welvaart gaat nastreven en je je situatie verandert, alles beter zal gaan. Dat is het kapitalisties syndroom. Relax, en leef in het nu en hier.

Klopt, maar daarnaast geldt ook: ken jezelf. En deze zelfkennis zou je moeten duide-lijk maken, wat je nog steeds verkeerd doet en waarom, in welke valstrikken je nog tuimelt, en wat nog beter zou moeten om jezelf meer na te komen. En vanuit dit per-spektief, lijkt het voorgaande eerder als een exkuus om niet te moeten ingrijpen op jezelf, als een vergoeilijking voor je fouten en zwakheden, en als een uitvlucht om NIET de inspanningen te moeten opbrengen om je eigen problematieken te door-gronden en als persoon te groeien. Oh neen, dit wil of wens ik niet, wat mij nu over-komt, of waarmee ik nu moet afrekenen. "Hiervan" wil ik verlost worden! Wat trou-wens het succes is van elke godsdienst: die brengt "troost" en belooft "soelaas". Kortom, heel wat mensen willen NIET zijn wie ze zijn, of willen in bepaalde moeilijke periodes niet in de schoenen staan van de persoon die ze zijn. Wanneer men vlucht voor zijn eigen existentie, dan probeert men niet te zijn wie men is. Wat uiteraard niet gaat.

Daarentegen: als het een kwestie is van zoveel mogelijk zichzelf te zijn, dan moet men zich in de eerste plaats bevrijden van alles wat niet echt tot hemzelf be-hoort. In de konkrete levenspraktijk blijkt dat nogal heel wat te zijn, te beginne met de opvattingen van de familie die men met de paplepel heeft meegekregen, tot en met de normen en waarden die men vanuit zijn kultuur heeft ingepompt gekregen. Al dat is niet "mijn" , maar "dijn". Verder al de verwachtingspatronen van omgeving en kringen waaraan men meent te moeten voldoen; het imago die men in kontakten meent te moeten handhaven, uit vrees van niet aanvaard of opgenomen te worden in de groep; tot en met de beelden waarin men meent zich te moeten wringen in zijn relaties, omdat men denkt dat dit zo hoort. Dat zijn stuk voor stuk geen dingen die tot het "ik" behoren, maar die van buitenaf komen en waarmee men zich geïdentifi-ceerd heeft als behorend tot zijn eigen binnenwereld. Hier openbaart zich samenge-vat het omgekeerde: als een poging om te zijn , wie men niet echt is. Wil men werke-lijk beginnen autenties te leven vanuit zijn eigen wezen, dan komt het erop aan dit alles als BALLAST overboord te houden. Wat dan overblijft, is het essentiële en naakte "ik". Want proberen zijn wie men niet is, dat kan uiteraard ook niet echt luk-ken.

Het antwoord op de vraag "moet ik veranderen, of niet" luidt dus: neen EN ja.

Neen, in de zin dat men niet een ANDERE persoon kan worden, dan wie men is.
En ja, in de zin dat men als mens moet groeien om dié persoon te worden die men in potentie kàn zijn. Met het vorige artikel voor ogen -De Struktuur van de Psyche- houdt dit in: zijn zak met karma zo licht mogelijk maken, zijn schild en zijn masker kunnen afwerpen, zich verlossen van zijn patronen, zijn schaduw zo klein mogelijk maken, en het ego zoveel mogelijk veredelen tot het zelf. Men kan dit zelfrealisatie noemen, of gewoon werken aan zichzelf, het doet er niet toe. Het doel is, van niet alleen zijn potenties maximaal te benutten, maar ook en vooral van als mens maxi-maal te groeien: die persoonlijkheid die men in wezen kan zijn.

Het komt er dus op aan van dat "ik" niet te staties te zien, en van dat "ik" ook niet staties te zien in de tijd. Een organiese visie, houdt in dat dit "ik" evolueert, groeit, verschuivingen ondergaat, in andere fasen belandt, leringen maakt, ervaringen op-doet, wijzer wordt, ........ kortom verandert. Het "Moet ik veranderen of niet?" is dus eigenlijk een zinloze vraag, omdat het leven en een mens STEEDS aan verandering onderhevig zijn. Men kan wel proberen de belangrijke en essentiële dingen min of meer konstant te houden, maar het hier en nu legt daar voortdurend nieuwe lagen op. En het "ik" past zich daar aan. Moet zich daaraan aanpassen, of men stagneert in een situatie van het verleden. Mensen die weigeren te veranderen, klampen zich nog-al eens vast aan situaties, ervaringen, personen, ..... uit hun verleden. En dan willen ze niet hun "ik" vasthouden, maar hun "oude ik" , zoals dit funktioneerde in een oude, vertrouwde omgeving, relatie, situatie, ......

De vraag impliceert derhalve hoe staties en konservatief men met zichzelf omspringt, of hoe organies en progressief.
We moeten tenslotte niet vergeten dat we fysiek-lichamelijk in de loop der jaren ook voortdurend veranderen. Door te leven, blijft onze "hoofdvorm" min of meer kon-stant (om de 7 jaar worden al onze lichaamscellen vervangen door nieuwe), maar we verouderen wat impliceert dat we dingen verliezen (haren, tanden, ....), en dat we dingen "bijkrijgen" (wondes en lidtekens van ongelukken). Gezien over korte perio-des veranderen we niet; maar bekeken over een lange termijn veranderen we wel degelijk met de jaren.
Ook emotioneel-relationeel maken we grote veranderingsfasen door: we gaan in relatie, worden vader of moeder, scheiden, komen in een andere relatie, verliezen vrienden, maken nieuwe vrienden, ....Of we veranderen van woonplek, van land, van beroep, en tegenwoordig ook van geslacht als mogelijkheid. Dat zijn stuk voor stuk gedaante-veranderingen die we ondergaan, waarbij we ons afstellen op een nieu-we omgeving, een nieuwe situatie, of een nieuwe status of rol.

Vroeger leefde de mens niet lang genoeg en was 30-40 jaar de levenstijd om een le-ven uit te bouwen. Maar tegenwoordig leeft een mens zo lang, dat hij gemakkelijk een tweede leven en zelfs een derde leven binnen zijn levenstermijn kan hebben. Psychologies-therapeuties is dit het voorrecht van de slang: men kan zijn oude vel afwerpen, en vervangen door een nieuw vel. Het "ik" blijft in zekere zin hetzelfde, maar in andere zin ook weer niét: men ondergaat een gedaanteverandering, waarbij andere aspekten van dat "ik" worden aangesproken, of andere aspekten in het leven worden benadrukt. Soms gaat men zich anders kleden, of een andere haartooi aan-nemen, om dit te accentueren.

Anderen gaan zich dan weer herbronnen, wanneer ze de voeling met de eigen es-sentie wat zijn verloren, en door omstandigheden teveel afgedwaald zijn geraakt van hun eigen evenwicht. Door tot hun eigen kern terug te zinken, krijgen ze dan op-nieuw kontakt met hun "oude ik" of "werkelijke ik": door teveel te veranderen, waren ze precies het zicht op henzelf wat bijster geraakt. In die situatie hoeft men geen "update" tot een b-versie, maar een terugkeer tot de oorspronkelijke a-versie. Maar zich "kompleet heruitvinden" is een mission impossible. Men kan niet met één veeg wat men in zijn verleden heeft gedaan en uitgespookt, wissen. In veel godsdiensten en sekten probeert men dit nochtans: men krijgt een nieuwe naam, men krijgt abso-lutie voor wat men mispeuterd heeft, en men begint als een blanco blaadje een kompleet nieuw leven. Dat is onzin, want karma kan niet weggeveegd worden, maar moet doorleefd worden, en ingelost worden.

Wat wél mogelijk is, is van een hoofdstuk in zijn leven af te sluiten, en van een nieuw hoofdstuk te beginnen schrijven. Men heeft het voorrecht om in een andere gedaante een tweede leven te beginnen, maar niet de illuzie van als een "ander mens" een kompleet ander leven te beginnen. Dat is iets wat misdadigers soms proberen, wat al een indikatie zou moeten zijn dat dit niet iets korrekt is. Men kan niet wissen of vergeten, wat niet afgewerkt is: men kan pas aan iets nieuws beginnen, wanneer het oude is afgewerkt. Zoniet leidt men een dubbel leven: alleen aan de oppervlakte is er een schijn van anders-zijn, terwijl achter die facade, krak hetzelfde gewoon kontinueert en verder gaat. De verandering is dan gewoon een masker om te verber-gen dat er eigenlijk ..... niets veranderd is. Het andere uiterste is iemand die binnenin VOELT dat er een heleboel dingen veranderd zijn, maar die naar buiten de mooie schijn wil ophouden dat alles dik OK is, en gewoon verder doet alsof er niets aan de hand is. Beide uitersten zijn ontkenningen van een realiteit en van de waarheid hoe men daarin werkelijk staat.