Art 9
De zin van Depressie (1)
RUBRIEK: Kwalen-Karma-Healing    Geplaatst op 7 juli 2009

Depressie wordt in onze kultuur een beetje op dezelfde manier benaderd als kanker: het is (ondertussen) een bekend probleem geworden, maar tegelijk is het niet echt bespreekbaar. Begrijp me niet verkeerd: het begrip valt regelmatig, en meestal in zijn negatieve verbanden, namelijk tot welke betreurenswaardige wanhoopsdaden depressieve mensen kunnen overgaan. Maar daardoor wordt de reflex vergroot om depressie in eerste instantie te vermijden, zoals om het even welke vervelende (levensbedreigende) kwaal: depressie, of hoe ervan AF te geraken.

Zolang deze benadering domineert, kan niet echt over de ZIN en de betekenis van de depressie in een mensenleven gesproken worden; het kan alleen terloops aange-sneden worden. Op zich is het voorwaar een onaangename ervaring van in een de-pressie verzeild te geraken, maar "ze" heeft dan ook alles te maken met de scha-duwkant van het bestaan: met rouw, met verlies, met afscheid, met "mislukking", met verdriet, met pijn en met alle andere "negatieve" ervaringen in het leven waar-mee men liever NIET gekonfronteerd wordt.

Dat dit "zwaar aankomt" heeft alles te maken met de tendens naar vermaak en ple-zier in de moderne tijden: het moet allemaal amusant en lichtvoetig, oppervlakkig en vrijblijvend blijven. Geen spelbederf door ernstige gezichten of sombere stemmin-gen aub: keep smiling! Precies deze onwil om met de "moeilijke kanten" van het be-staan om te gaan , maakt dat niet naar de boodschap van een depressie geluisterd wordt, en dat ze zwaarder wordt: negeren resulteert in eskalatie.

Fronst u uw wenkbrauwen als u leest: de zin en de boodschap van een depressie? Wat voor zin kan " zoiets" nu hebben? Wel, het is simpel: we zijn zo druk bezig om heel de tijd als naarstige mieren aktief te zijn, dat verhinderd worden om voort te doen, eigenlijk iets "positiefs" is. Het verhindert immers dat de situatie helemaal "uit de hand zou lopen" en we onszelf onherstelbare schade zouden toebrengen. Het de-finitieve resultaat van al dat hollen en beulswerk, kan immers alleen maar een in-farct, een burn-out, of de totale collaps zijn. Een depressie is dus als een soort kort-sluiting, die erger voorkomt.

Een moeilijk aspekt aan depressie, is dat het buiten onze wil plaats vindt: het is strijdig met ons ego-besef, van "niets meer te kunnen" en zelfs "in niets meer zin te hebben". Meer zelfs: we hebben kompleet niets meer te willen, want we lijken wel verlamd. Dat is strikt gezien ook de bedoeling: de boodschap is er één van woe-wei; NIETS meer doen, en niets meer kunnen doen. Teruggeworpen worden op het eiland van het zijn: tijd zat om "na te denken over het leven" en te verwerken wat men zichzelf daarvoor niet toeliet om te verwerken. Eigenlijk is een depressie dus de time-out die men zichzelf niet gegund heeft; een inhaalmanoeuver om te kunnen verwerken wat men moest verwerken, maar niet verwerkt hééft. Men wordt letter-lijk en figuurlijk "ingehaald" door iets dat men in de tijd steeds maar van zich heeft afgeduwd. Men is niet in het reine met zichzelf, en de depressie laat toe dit achteraf toch nog in orde te brengen.

Daaruit volgt ook de "logika", dat hoe meer men zich innerlijk verzet om een welbe-paalde levensles te aanvaarden en te verwerken, hoe langer de depressie zal aan-houden; er wordt immers niet naar haar boodschap geluisterd, en de time-out wordt niet naar behoren gebruikt. Op dezelfde manier waarop men stap voor stap in een depressie neer-daalt, kan men in omgekeerde zin stap voor stap uit de put kruipen. Ook hier geldt dus : op voorwaarde dat men met het proces meewerkt. Men moet een depressie dus niet "wegwerken", maar de onverwerkte ervaring die eraan de basis van ligt verwerken.

Nogmaals: de existentiële ervaring die moet verwerkt worden, is van aard geen prettige ervaring, en een "harde noot" om te verteren. Maar wat dan nog? Het is van alle tijden en van alle mensen, dus iedereen moet er vroeg of laat eens door. Ten eerste kan het leven niet enkel en niet altijd prettig en aangenaam zijn: ook deze ervaringen horen dus bij het leven. En ten tweede moeten we geen medelijden met onszelf krijgen: strikt gezien was het menselijk bestaan nog nooit zo konfortabel als hier en nu in het Westen. In vroegere tijden was het leven harder, ongenadiger en moeilijker, en moest een mens dus MEER meemaken en afzien.

Maar het laatste wat men mag doen wanneer men in een depressie is beland, is van haar te ontkennen, en zich sterker voor te doen dan men is: dan snoert men zich immers nog dieper en vaster in de neerwaartse spiraal. Luisteren naar wat de de-pressie ons te vertellen heeft: een verhaal van onvolkomendheid, zwakheid, schuld-besef, kwetsuur en pijn, verdriet of onmacht, onvrede of frustratie, of welk existen-tiëel probleem ook. Maar niet ENKEL dat, want het eindeloos afspelen van dit nega-tief scenario biedt geen soelaas of kentering. Dus ook en vooral: nadenken over hoe dat verhaal ontstaan is; zich laten bijstaan door deskundige hulp om de essentie van het verhaal te kunnen duiden. En tenslotte mediteren, hoe men aan dat verhaal een einde kan maken. DAT is wat men moet "doen" bij depressie.

Terug greep krijgen op zijn levensverhaal, door het verhaal van de depressie te aanhoren, ook al is dat geen leuk verhaal, ook al doet dat luisteren pijn. Zelfdoding "om die pijn te doen stoppen" is geen oplossing: als men in een doodlopend steegje is aanbeland, moet men omkeren, teruggaan, en opnieuw proberen. Niemands levens-pad is enkel bezaaid met rozengeur en manenschijn, zegepralen en successen; men moet verdragen dat daar ook fiasco's en mislukkingen tussen zitten. De onwil om OOK dié te accepteren (en er zich "bij neer te leggen") verhindert vaak juist dat er licht in de duisternis komt bij een depressie. Het leven IS soms klote! En het is dan ook normaal van zich als dusdanig te voelen. En alhoewel niemand zich graag hele-maal alleen op de wereld voelt, is dit soms noodzakelijk om terug voeling te krijgen met wie men werkelijk is.