Art 35
De Taal van het Bewustzijn
RUBRIEK: Bewustzijn    Geplaatst op 22 september 2022

Iedere immigrant staat voor hetzelfde probleem wanneer hij op zijn nieuwe woon-en leefplaats een nieuwe taal moet leren: hij moet zich een nieuwe woordenschat en een nieuwe grammatica eigen maken, om zijn gedachten in die nieuwe taal te kunnen vertalen. Hij heeft dit nodig om te kunnen kommunikeren en om zich verbaal en schriftelijk te kunnen uitdrukken. Voor wie een "talenknobbel" heeft, verloopt dit leerproces snel en vlot; maar voor de meesten verloopt dit met horten en stoten. Het hangt immers niet alleen af van zijn taalgevoel, maar ook van zijn geheugen, van zijn zin voor ritmiek (iedere taal heeft een ander spreekritme), en van zijn algemeen leer-vermogen. Wie tijdens zijn volwassen leven nog weinig op zichzelf gestudeerd en ge-leerd heeft, zal immers moeite hebben om vaste patronen te veranderen en te ver-vangen door nieuwe.

Maar daar stopt het niet. Wie tijdens zijn opgroei als volwassene door zijn kultuur of zijn opvoeding bijvoorbeeld niet heeft geleerd om uitdrukking te geven van wat in hem leeft, in zijn eigen taal, zal dat uiteraard ook niet gemakkelijk kunnen in een andere of nieuwe taal. De "logika" volgt deze weg: dé taal drukt met woorden uit wat men denkt; de taal van het verstand drukt uit met gedachten hoe het er in hem aan toegaat. En het stukje laatste schakel tot de bron dat bij de meeste mensen ongrijpbaar blijft: de taal van het bewustzijn geeft de relaties weer tussen lichaam, gevoelens, gedachten, energie, motieven, .....In het bewustzijn leven immers de lichaamstaal, de taal der gevoelens, de taal van het denken, de taal van de energie, ....SAMEN. Men zou in dit verband ook over "aanvoelen" of "voeling hebben met" kunnen spreken, maar misschien doet roept teveel aan een loutere emotionele lading op.

Het stelt ook de vraag in hoever men in de eerste plaats ZICHZELF heeft geëman-cipeerd van alle mogelijke konditioneringen waarmee men vanuit zijn kultuur en opvoeding is geïndoktrineerd geworden, en van de mate waarin men ook weer ZELF als psyche is gegroeid boven zijn beperkingen en zijn problematiek. Wat immers met het schild, het masker, de schaduw en de patronen (zie hier) die men met zich MEEDRAAGT? In hoever is men derhalve in staat alle beelden, beliefs (zie hier) en verwachtingspatronen te laten vallen, om in een ECHT gesprek te gaan vanuit een open geest(zie hier)? Het vermogen om dingen bespreekbaar te kunnen stellen, lijkt mij hierbij fundamenteler dan de kwaliteit van een gevoel.
Hoe maakt men afspraken? hoe bedreven is men in het maken van kompromissen? hoe goed kan men dialogeren en dingen klaar en duidelijk uitleggen? in welke mate is men in staat in te grijpen wanneer dat nodig is? is men waakzaam genoeg om de limieten te doen respekteren en de gemaakte afspraken te doen naleven? is men soe-pel genoeg in zijn geest om ook de ander voldoende ruimte en vrijheid te geven? is men konsekwent genoeg om zélf te leven naar de regels die men stelt?

Vrijheid is een principe en een realiteit waarover hevig gedebateerd wordt sinds het begin van de menselijke geschiedenis, maar dat begint bij de vrijheid van keus die men ZICHZELF geeft. Veel keurslijven zijn immers zelfgekozen "gevangenissen": men ankert zich vast aan een geloof, een belief, een ideologie, een overtuiging, ...... Vaak zit daarachter de reflex tot zelfbescherming: men weet zich kwetsbaar, wat gevoed wordt door de angst om (daadwerkelijk) gekwetst te worden. Even zo vaak zijn mensen daarbij bang om vanuit hun authenticiteit te spreken naar wat ZIJ denken, voelen, ervaren, vinden, .....; het is veel "safer" om zich te verstoppen ach-ter een "algemeen aanvaard"(sic) standpunt dat in de kultuur en in de maatschappij als norm, als waarde, als "vanzelfsprekend", als "juist", als officieëel standpunt, als politiek korrekt, ..... wordt geponeerd. Wie daar tegenin gaat, steekt zijn nek uit, en kan geviseerd worden omdat hij een dissonant/dissident "geluid" laat horen.

Dat met name ouderen met hun leeftijd konservatiever worden, heeft veel met dat toenemend gevoel van kwetsbaarheid te maken: wie wankelend en struikelend door het leven gaat, weet dat hij een gemakkelijke "prooi" is, want voelt zich zwakker in de buitenwereld dan toen hij 30 was. Maar men mag hierbij de fout niet maken kwets-baarheid te verwarren met zwakheid. Kwetsbaarheid is een keus: het is het ver-mogen om zich kwetsbaar op en OPEN te stellen, en in die zin het omgekeerde van het onkwetsbaar/gepantserd (willen) zijn. Dat is een sterkte, geen zwakte. Slacht-offer worden/zijn is het gevolg van een slecht omspringen met deze kwetsbaarheid, door zich te blijven openstellen wanneer dat niet hoeft of zinloos is geworden (en men moet weggaan of zich verdedigen). Het herstel van kwetsuren, gebeurt lichame-lijk door onze regeneratie-healings-kracht, emotioneel onze veer-aanpassings-kracht, en mentaal door onze verwerkings-denk-kracht. De weerbots van een veran-derde situatie buiten ons, wordt gepareerd door een respons binnen ons.

Wie zich soepel en open door het leven en op zijn levenspad blijft bewegen -ondanks zijn handikap, want uiteindelijk is ouderdom daarbij slechts één van de vele- blijft ook een betere fysieke, emotionele en mentale veerkracht behouden. Wie zich daar-entegen star en stijf door het leven beweegt, verminderd daardoor zijn weerstands-vermogen. In principe heeft dit weinig met leeftijd te maken; dat er in onze kultuur zoveel mensen een slecht werkend immuniteitssysteem hebben, heeft te maken een lichamelijke/emotionele/mentale starheid. En hieruit volgt dat de overheids-maatregels om de Corona-epidemie te "bedwingen" juist zeer belastend waren voor dat immuniteitssysteem: opgesloten worden in quarantaine, opgesloten worden in een emotioneel isolement, en in een keurslijf van allerhande vrijheidsbeperkende en gedragsgestuurde maatregelen is uitermate NEFAST voor de natuurlijke immuniteit, hoeveel vaccinatie-spuiten daar ook moge tegenover staan.

Als je je afvraagt wat dit met het bewustzijn te maken heeft: het bewustzijn heeft als taak een stand van zaken te geven van al deze informatie van binnenuit en bui-tenaf op de verschillende bestaansvlakken. Een stand van zaken van het lichaam, de "gezondheid" en het immuniteitssysteem: kwalen en ziektes registreren als dishar-monieën die terug in balans moeten gebracht worden; pijn en kwetsuren als signalen om daar te healen. Een stand van zaken van zijn emotioneel lichaam: registreren welke emoties in hem leven, welke konflikten in zijn relaties moeten opgelost wor-den, en dus waar er moet worden ingegrepen om emoties en relaties terug in balans te brengen. Een stand van zaken van zijn mentaal lichaam: welke gedachten worden geaktiveerd, welke redeneringen men moet volgen of korrigeren, waarover er moet nagedacht worden om de gedachtencoherentie te herstellen. En een spirituele stand van zaken: hoe zit het met zijn energie en uitstraling? welke motieven treden op de voorgrond? welke levensvragen eisen aandacht op? bewandel je nog je levenspad, of begin je af te wijken?

Met signalen speelt hetvolgende: 1/de bereidheid om ze te willen registreren/zien; 2/ de bereidheid om ermee rekening te willen houden. Wie zich blind maakt en niet wil registreren, weigert immers zich OPEN te stellen, wat de noodzakelijke voor-waarde is om iets te KUNNEN ontvangen. En wie weigert te luisteren, weigert om met de BOODSCHAP van het signaal daadwerkelijk rekening te houden, wat de noodzakelijke voorwaarde is om iets aan de stand van zaken te KUNNEN verande-ren. Het bewustzijn regelt dus de interne kommunikatie: tussen het ik en zijn lichaam, zijn emoties, zijn gedachten, zijn motieven. Zit die kommunikatie op slot, dan wordt dat bewustzijn gemuilkorfd of werkloos gemaakt, naargelang zijn voor-keur van voorstelling. Een slechte kommunikatie met mensen BUITEN zich, weer-spiegelt zich dus in de eerste plaats in een slechte kommunikatie BINNEN zichzelf. Zo binnen, zo buiten. Wat men zichzelf niet toelaat, zal men ook aan anderen de toelating niet voor willen geven. De redens om dit NIET te doen, komen doorgaans neer op hetzelfde: de on-wil om te veranderen.

Een nieuwe definiëring of omschrijving van vrijheid dwingt zich derhalve op: vrij-heid is NIET die liberale voorstelling die ervan in zwang is (=de persoonlijke vrijheid eindigt daar waar ze die van anderen schaadt). In een wereld die meer dan ooit snel verandert, is vrijheid eerder de keus en het vermogen om op iedere verandering te antwoorden met een aanpassing. En dan wel te verstaan: vanuit het bewustzijn. Aanpassing in gedrag is futiel want het gedrag is het gevolg van de wat in de psyche leeft, en niet andersom. Vragen EN antwoorden zijn DAAR dus te vinden. Maar wie zich geen vragen wil stellen, poneert al van tevoren (overgenomen) standaard-ant-woorden. De dingen des levens willen bespreekbaar stellen en erover kunnen dialo-geren en de bereidbaarheid om te luisteren, zijn kenmerken van een OPEN GEEST of een sprekend bewustzijn. Authenticiteit betekent dan ook: durven terugvallen OP zijn bewustzijn, en de spirituele moed durven opbrengen om te spreken VANUIT dat bewustzijn.

Vervreemd zijn van zijn lichaam, zijn emoties of zijn motieven; is niet zozeer een gevolg van gebrek aan informatie, of "onbekend" zijn met de taal waarin deze infor-matie wordt gegeven. Van jongsaf aan, LEERT men immers de signalen van deze verschillende bestaansvlakken IN zichzelf registreren, dus "kent" men die taal. Van het lichaam, bvb signalen van honger en pijn. Van de emoties, bvb iets leuks of on-aangenaam vinden. Van de gedachten, bvb iets interessant of vervelend vinden. Van de motieven, bvb iets willen doen of niet willen doen. Er is eerder sprake van een systematiese ontkenning van de signalen. Hierdoor blijven de registraties van deze signalen rudimentair, ipv verkend en verfijnd te worden. Velen kijken naar hun li-chaam nog steeds als een kind van 10 dat er niet zoveel over begrijpt. Idem dito over hun intuïtie en hun emoties: veel volwassenen springen nog steeds als kinderen met hun emoties om. Veel volwassenen praten mentaal gewoon na wat ze op tv, in de krant of de sociale media hebben vernomen. Om maar te zwijgen over de motieven die in hen leven: die blijven embryonaal-onderbewust voortsudderen als onontgon-nen terrein.

Dat is veeleer het gevolg van een bepaalde onderdrukking of censuur in de kultuur waarin men leeft. De Westerse rationele kultuur legt de nadruk op wetenschap en dus op "het hoofd" eerder dan "op het hart", en het Westers kapitalisme legt de na-druk op het "hebben" eerder dan op het "zijn". De opvoeding legt vooral de nadruk op de voorbereiding hoe te passen in dat systeem, eerder dan te ontdekken waar zijn talenten liggen -ondanks de nobele inspannigen van enkele opvoeders om tegen dat systeem in te gaan-. Dit heeft twee belangrijke gevolgen. Ten eerste: het kreërt de re-flex om bij experts ten rade te gaan, die het "zoveel beter weten" dan het kleine, domme "ik". Ten tweede: dat men zich met bepaalde maatschappelijk ONacceptabe-le gedragingen, gevoelens of gedachten geen raad weet. Wie bvb woede onderdrukt en in een "container" stopt, kreëert een wild monster, dat vroeg of laat uit zijn ge-vangenis zal proberen te ontsnappen. Wie vervreemd is van zijn woede en die in naam van nobele principes als "verkeerd" labelt, leert NIET met zijn woede omgaan, niet begrijpen waarvoor die dient, en zal haar ook niet kunnen gebruiken wanneer hij haar nodig heeft, omdat hij haar niet heeft leren "berijden".

In meditatie leert men "onthecht" kijken naar de gedachten en de emoties die in hem opkomen, wat kan helpen om een beter objektief beeld ervan te krijgen. Maar een "toeschouwer" is geen deelnemer, dus van zodra het subjekt er dan terug bijkomt, gaan de poppen alweer aan het dansen. Onthechting versterkt daarom mogelijks de vervreemding: men benoemt iets, maar plakt er tegelijk het label op "niet van mij". Daardoor kan een het de illusie krëeren van een vrijheid, die er niet echt is. Meditatie is OK om onder de druk van het alledaagse leven uit te komen, een time-out, en om rustiger naar bepaalde emoties en gedachten te kunnen kijken ipv erdoor direkt in een stroom te worden meegesleurd. Maar als men hun funktie in dat alledaags le-ven niet leert kennen, dan probeert men die te vermijden ipv een plaats te geven.

Totaal onthecht en helemaal gehecht of verankerd, zijn dus extremen; daartussen liggen allerhande gradaties van verbonden zijn. Wie aldus op een gezonde manier gehecht is, zal minder snel de drang ondervinden om zich ofwel helemaal te identi-ficeren met een bepaald gedrag/emotie/visie/ideologie/relatie......, ofwel zich juist nergens te engageren in iets of iemand, en zijn verbindingen steeds als vrijblijvend te beschouwen. Hij zal ervaren wanneer het nodig zal zijn om naderbij te komen en aan iets of iemand aandacht en tijd te schenken; en wanneer het integendeel nodig zal zijn om afstand te nemen en iets of iemand minder aandacht te geven. Hij zal er zich ook van bewust zijn, dat mensen en dingen kunnen komen EN gaan, ttz dat sommige projekten of sommige relaties kunnen onderbroken worden. Sommige plannen kunnen met de tijd hun betekenis of nut verliezen. En mensen kunnen uit elkaar groeien, of hun wegen kunnen uit elkaar lopen door de omstandigheden of als gevolg van andere keuzes of koersverandering. Het besef dat men die dan moet los-laten, hoort bij het onderhouden van gezonde hechtingen. Het besef van de tijdelijk -heid ervan: projekten kunnen onlevensvatbaar worden, en mensen kunnen sterven. Men moet er zich niet koste wat het kost aan blijven vastklampen. Onthecht zijn uit schrik voor verbinding (bindingsangst) en de problemen die zij meebrengen, en verankerd zijn uit schrik zijn hechting te verliezen (mislukking- en verlatingsangst), weerspiegelen de problematieken die met ONgezonde verbindingen gepaard gaan.

Nogmaals: de gesprekken die men met anderen in de buitenwereld voert, lopen pa-rallel en analoog met de gesprekken die men MET ZICHZELF voert. Toont men de bereidheid niet om te luisteren naar wat zijn bewustzijn hem te vertellen heeft, dan zal er ook geen bereidheid zijn om te luisteren naar wat ANDEREN hem over datzelf -de onderwerp te vertellen hebben. In beide gevallen maakt men zich doof voor de-zelfde inhoud, en wil die niet horen. Meer zelfs: men gaat zich verzetten en strijden om de inhoud niet te moeten accepteren, maar te kunnen verwerpen. Men noemt dit "cognitieve dissonantie"; een mooi woord voor mentale geslotenheid en fanatisme.
Een uiterst vreemde situatie eigenlijk, die de tragiek van het mens-zijn weerspiegelt: door het feit dat hij de ultieme vrijheid heeft om te accepteren of te verwerpen wat zijn bewustzijn hem aanbrengt (= niet willen leren), veroordeelt hij zichzelf tot de staat van karma met konfrontatie van de problemen die hiervan het gevolg zijn (= moeten leren). Noteer hierbij dat het onderscheid tussen mijn-dijn voor wat betreft het begrip vrijheid wordt opgeheven: zolang de mens naar zijn ego luistert, voert hij mono-logen en beklemtoont hij wat hem zelf doet VERSCHILLEN van anderen. Wanneer hij naar zijn bewustzijn begint te luisteren, legt hij de klemtoon op wat hij GEMEENSCHAPPELIJK heeft met alle mensen, en voert hij dia-logen. Het bewust-zijn transcendeert de dualiteit individu-gemeenschap, omdat het die zaken belicht die voor ALLE mensen dezelfde zijn. Het bewustzijn transcendeert de dualiteit tus-sen binnenwereld-buitenwereld, omdat het juist toont hoe deze twee geen afgeschei-den werelden of realiteiten zijn, maar veeleer kommunikerende vaten die in el-kaar vervloeien. Wat leeft in een mens, zo benadert hij de wereld. En de wereld be-handelt een mens, zoals hij die in die wereld staat.