Art 33
De onvoorwaardelijke Liefde ?
RUBRIEK: Bewustzijn    Geplaatst op 20 augustus 2021

Hier en daar heb ik dit thema al in de loop der jaren en van de artikels reeds aange-sneden, maar ik moet tot mijn eigen verwondering konstateren dat ik er nog geen ar-tikel aan heb gewijd. Tijd dus om dat hiaat op te vullen, want het is een thema dat met de regelmaat van de klok valt, en dus aktueel blijft.

De liefde van een ouder voor zijn kind, is onvoorwaardelijk: het kind mag de grootste stommiteiten uithalen, de ouder zal steeds het geduld, de vergevingsgezindheid en de tolerantie aan de dag leggen, om de liefde voor zijn kind te laten primeren. Hoe-zeer het kind ook ruzie maakt en de positie van de ouder probeert onderuit te halen om zijn grenzen af te tasten, de ouder moet de wijsheid opbrengen om te begrijpen dat dit de natuurlijke gang van zaken is, en als een onderdeel beschouwen van het opvoedingsproces van zijn kind. Precies omdat hij van zijn kind houdt, vervult hij zijn begeleidende en liefhebbende rol als ouder.

Wat geldt voor een ouder-kind-relatie moet echter niet automaties uitgebreid wor-den over een relatie tussen twee volwassenen. Die zijn immers elkaars gelijken, of worden toch op hun minst verwacht dit te zijn. Een relatie moet natuurlijk niet ont-aarden in een soort koophandel, waarbij men slechts bereid is aan de ander iets te geven, wanneer men eerst zélf iets gekregen heeft. Dit is trouwens ook een belangrijk onderdeel in het opvoedingsproces van kinderen: ze leren helpen (in het huishouden bijvoorbeeld), ZONDER het motief van "beloningen". Het ontwikkelen van deze ten-dens, zou immers een berekende en opportunistiese houding kunnen opleveren waar -bij kinderen alleen bereid zijn iets te doen "tegen betaling". Anderzijds is het dan weer een positief opvoedend signaal, van hen karweitjes te laten verrichten als ze iets extra zouden willen verdienen (babysit, auto's wassen, ....). Deze dualiteit die zich in de ouder-kind-relaties manifesteert -aan de ene kant geen koehandel of koophan-del; maar aan de andere kant ook niet denken dat alles je gratis in de schoot zal ko-men vallen zonder een tegenprestatie van jouw kant - , zet zich voort in de relaties tussen volwassenen.

Niet alleen voor wat betreft liefdesrelaties, maar ook wat betreft vriendschapsrela-ties. Een "onvoorwaardelijke vriend" is iemand die er IS, wanneer hij nodig is. En dat kan zowel voor fysieke hulp in karweien, verhuis, opruimen, ziekte, ....als voor emo-tionele hulp in moeilijke tijden (als luisterend oor en troost) zijn. Iemand die zijn vriendschap eerder als vrijblijvend beschouwt, en alleen afkomt wanneer er feestjes zijn of iets leuks gebeurt, zal met de tijd niet als een "echte vriend" worden ervaren. Anderzijds is men als volwassenen, elk met zijn eigen leven en gezin, erop voorzien dat men van een vriend niet kan verwachten dat hij hele dagen met hem zou optrek-ken zoals dat het geval was in zijn jeugd. Dit alles om in herinnering te brengen welk het kader is, waarbinnen we dit thema moeten situeren.

Een ECHTE relatie begint NIET wanneer men "het echt voor iemand te pakken heeft", zoals de meesten het zouden omschrijven, maar wanneer iemand bereid is om je bijzonder genoeg te vinden, om zich IN een relatie te engageren. Vrijblijvendheid is de doodsteek van elke mogelijke, prille relatie in de kiem. "Ja, ik voel wel wat voor deze persoon. Maar ik weet niet of ik wel een relatie wil aangaan." Twijfelen is OK, en het leven het antwoord als een proces laten geven ook, maar de eerste stap moet men zelf zetten, anders blijft alles in de intenties en in de poten-ties steken. Aan een afwezige partner heeft men al even weinig als aan een afwezige vriend.

Dus als er iets "onvoorwaardelijks" zou zijn aan een relatie, is het het engagement om voor elkaar te blijven kiezen. Het hele proces van een relatie is een hobbelig parcours, waarvan noch de uitkomst, noch de oplossing a priori vastliggen. Wanneer men echter de "onvoorwaardelijke liefde" in navolging van het Christelijk ideaal en het Walt Disney model WEL als middel en oplossing voor een happy end beschouwt, dan koestert men een blind vertrouwen dat "alles wel vanzelf zal goedkomen", ZON-DER dat men daar eigenlijk ZELF iets bijzonders voor zou moeten doen. Het is de Liefde die alles zal oplossen. Mooi niet, blijkt uit de realiteit. Maar ik begrijp de nood -zaak van die "onvoorwaardelijkheid": het niet beoordelen vanuit ZIJN eigen motie-ven en normen, maar genoeg empathie kunnen opbrengen om zich te kunnen ver-plaatsen in de aard, de denkwijze en de motieven van een ander. Alleen, is dit in eer-ste instantie NIET "een daad van Liefde", maar een daad van bewustzijn.

In de levenspraktijk blijkt die "onvoorwaardelijke Liefde" nogal gekonditioneerd te zijn wanneer ze botst op "het onvoorwaardelijk Karma". Liefde mag dan als een sterke gevoelskracht twee personen met elkaar verbinden, doch deze aantrekkings -kracht botst in de realiteit van het samenleven steevast op de afstotingskracht van de levensproblematiek. Daar waar twee personen een relatie aangaan, ontstaat steeds dus ook een specifieke relatieproblematiek. En die kan niet opgelost wor-den DOOR (simpelweg) van elkaar te houden, maar door zich bewust te worden van wat de persoonlijke problematiek inhoudt, en hoe die in en door de relatie "op-geroepen" wordt. Dat is iets waar de meeste mensen totaal niet op voorzien zijn, om-dat de focus nooit DAAR op wordt gezet (tenzij achteraf door relatie-therapeuten).

Samengevat is Liefde weliswaar een drijfkracht die mensen bij elkaar brengt, en bij elkaar houdt als de polen van een magneet, maar is NIET de ultieme finaliteit waar -voor ze wordt versleten. "En toen leefden ze nog lang en gelukkig" als einde, zou dus moeten luiden: dat twee mensen van elkaar houden is niet het einde, maar het be-gin van dat relationeel levensverhaal. Dan BEGINT het pas, want DOOR die verbin-ding gaan beide partners niet alleen met hun eigen karma en levensproblematiek ge-konfronteerd worden, maar ook met die van de partner. Hoe snel valt zijn frank, of hoe hardleers zal men zijn? Wat heeft men aan zijn partner? Welke soort relatie heeft men? DAT zijn eerder finaliteiten in zijn leven, ipv (simpelweg) een relatie te "hebben".

Bovendien kreëert en vraagt het konkreet samenleven met één of meer personen (ge-zin) de ontwikkeling van een heleboel ANDERE kwaliteiten dan louter "amoureuze": hoe maakt men afspraken? hoe bedreven is men in het maken van kompromissen? hoe goed kan men dialogeren en dingen klaar en duidelijk uitleggen? in welke mate is men in staat in te grijpen wanneer dat nodig is? is men waakzaam genoeg om de limieten te doen respekteren en de gemaakte afspraken te doen naleven? is men soe-pel genoeg in zijn geest om ook de ander voldoende ruimte en vrijheid te geven? is men konsekwent genoeg om zélf te leven naar de regels die men stelt?

De "ongekonditioneerde Liefde" kan maar in die mate ongekonditioneerd zijn, dat men in de eerste plaats ZICHZELF heeft geëmancipeerd van alle mogelijke kon-ditioneringen waarmee men vanuit zijn kultuur en opvoeding is geïndoktrineerd geworden (zie hier ), en van de mate waarin men ook weer ZELF als psyche is ge-groeid boven zijn beperkingen en zijn problematiek. Wat immers met het schild, het masker, de schaduw en de patronen (zie hier) die men MEEDRAAGT binnen zijn relatie? In hoever is men derhalve in staat binnen zijn relaties alle beelden, beliefs (zie hier) en verwachtingspatronen te laten vallen, om in een ECHT gesprek te gaan vanuit een open geest(zie hier)? Het vermogen om dingen bespreekbaar te kunnen stellen, lijkt mij hierbij fundamenteler dan de kwaliteit van een gevoel.

Die "onvoorwaardelijke Liefde" kan immers net zo goed een keurslijf zijn waarin men zich verbergt. Toen de buurvrouw ettelijke jaren geleden naar aanleiding van iets wat hier niet aanstond letterlijk en figuurlijk de deur voor mijn neus dichtsloeg toen ik hierover met haar wou spreken, en ik hiermee naar de buurman stapte "Vind je het niet jammer dat zo'n incident opblazen, onze goede verstandhouding ook zou opblazen?", antwoordde deze laatste lakoniek met: "Ik volg in alles mijn vrouw; dat doe jij toch ook?" Ik antwoordde hem hierop met : "Neen, dat doe ik niet. Als mijn vrouw uit de bocht gaat, dan roep ik haar tijdig halt toe."
Maar al te vaak ziet men dus dat die "onvoorwaardelijke Liefde" gewoon een alibi is om bepaalde zaken NIET te hoeven aanpakken, net zoals een relatie een dekmantel kan zijn om bepaalde problemen NIET te "moeten" oplossen. Men verbergt zich in zijn gevoel of in zijn relatie om NIET met bepaalde realiteiten te moeten dealen. Het gewoon volgen en goedkeuren van de partner in alles wat die doet, is GEEN uiting van "onvoorwaardelijke Liefde", maar juist een uiting van konditionering: een pa-troon van volgzaamheid om moeilijkheden te vermijden. Men projekteert dan wat men zelf nalaat (of bij gebrek aan geestelijke moed zelf niet durft) binnen de relatie, wat meteen de relatie zélf tot een ontwijkingspatroon maakt.

Samengevat kan men inzien dat de "onvoorwaardelijke Liefde" niet LOS staat van alle andere realiteiten waaraan een mens onderworpen is. Liefde brengt mensen bij elkaar en is in die zin en betekenis een levensgeschenk dat glans geeft aan het be-staan, maar is net zo goed onderworpen aan de konditioneringen waaraan men als mens is onderworpen. HOE zijn liefde en zijn relaties zullen zijn, hangt met andere woorden meer af van wie men als mens is, dan van de "kwaliteit" van zijn liefde. Zoals iedere vogel zingt zoals hij gebekt is, zal iedere mens van iemand houden, zoals hij is. De kwaliteit van zijn liefdesvermogen en zijn relaties zal afhangen van zijn bewustzijnsniveau. In mijn jonge leven heb ik achtereen een relatie aangegaan met respectievelijk een narciciste, een incest-slachtoffer en een nymfomane: geen enkele relatie heeft lang geduurd ondanks mijn onvoorwaardelijke liefde en tomeloze inzet om de "Liefde te doen zegevieren". Het besef dat liefde op zich niet voldoende is, heeft mij in eerste instantie in een depressie doen belanden, maar bevrijdde mij van dat concept van de "onvoorwaardelijke Liefde" dat mij er veel teveel van deed verwachten. Als kind was ik immers slecht geliefd, dus wou ik met die onvoorwaar-delijke Liefde een aantal dingen geforceerd invullen. Maar het mislukken van mijn relaties, bracht wel een bewustzijnsgroei op gang die mij tot therapeut liet groeien. En DAAR is het om te doen in een leven, niet om het "lukken" of "mislukken" van zijn relaties. Deze zijn immers relatief: de echte "winst" zit in de ervaringen die men als mens meemaakt, en in de psychiese groei die me erdoor maakt.

De zoektocht naar echtheid, dat het leven is, brengt ons ertoe om inzichten en le-venswijsheid te vinden die van ons diepere en autentiekere mensen maakt. Binnen deze zoektocht blijkt die "onvoorwaardelijk Liefde" een belief te zijn zoals alle ande-re. Want Liefde is niet onvoorwaardelijk of voorwaardelijk; ze is soms beide tegelijk, en soms IS ze het ene, en dan weer het andere, naargelang de levensnoodzaak. Ze moet voorwaardelijk zijn wanneer grenzen moeten gesteld worden, of levenslessen moeten geleerd worden. De onderhandelende Liefde die bereid is tot kompromissen sluiten, valt te prefereren wanneer er overeenkomsten of afspraken moeten gemaakt worden of problemen moeten opgelost worden.. De onvoorwaardelijke Liefde die gewoon probeert te luisteren zonder te oordelen en kan troosten alleen gewoon door aanwezig te zijn, valt te prefereren bij verdriet of pijn. Wat het bestaan van een mens tegelijk boeiend, en tegelijk lastig maakt, is de komplexiteit van dat bestaan. Nog een boeiende levensreis toegewenst, met ontmoetingen, met liefde, en met inzichten.



Zelfrealisatie en Contact- Deel 2
Angelo