Art 22
RUBRIEK: Astrologie    Geplaatst op 29 maart 2024
De 4 Elementen en de 3 Realiteiten

Over de 4 Elementen heb ik al heel wat gepubliceerd, en dat is volkomen terecht, want in het holisties denken van het Westen vormen zij zowat het basisfundament over hoe energie zich in verschillende vormen konkretiseert. Volgens het rationeel denken heeft de Griekse filosoof Empedoclos 2500 jaar geleden voor het eerst die "elementen-leer" geformuleerd en waartoe alles op aarde in "oude religies" is te her-leiden (volgens het rationeel denken).

Die Empedoclos had trouwens zijn model goed doordacht, want tegelijk stelde hij dat twee fundamentele krachten in het universum daarop inwerkten: een kreatiekracht versus vernietigingskracht, vereniging versus scheiding, liefde versus strijd. Dit wil zeggen dat hij tot dezelfde konklusie kwam als de Chinese filosoof Lao Tse die in zijn I Tjing de yin-yang-dynamiek heeft uitgewerkt en vastgelegd. Empedoclos en Lao Tse waren tijdsgenoten, maar hebben nooit met elkaar kontakt kunnen hebben ge-zien zij op verschillende kontinenten woonden. Volgens het rationeel denken wordt een leer immers "bedacht" door een ontdekker; terwijl volgens het holisties denken verschillende personen synchroon tot eenzelfde konklusie kunnen komen wanneer de tijd daarvoor rijp is. Zowel in het Westen met Empedoclos als in Het Oosten met La Tse, zijn twee briljante denkers tot eenzelfde inzicht over de wereld gekomen op hetzelfde moment in de tijd, maar hebben dat in een totaal andere leer en onder een totaal ander jargon beschreven.

Trouwens, de Chinezen onderkennen geen 4 maar 5 Elementen: Hout, Vuur, Aarde, Metaal en Water. Ook de Indiërs met hun Ayurveda onderscheiden 5 Elementen: Lucht, Vuur, Water, Aarde en Ether. Het wijst erop dat men in verschillende kontrei-en analoog tot eenzelfde konklusies kwam, maar dit onafhankelijk van elkaar deed, vanuit de achtergrond van eigen denksystemen en kulturele inzichten (in India van-uit de yoga-tradities oa).

Omdat ook de astrologie in die tijd deel uitmaakte van het denken en nog niet was afgesplitst als een afzonderlijke astroNomie, maar als een volwaardige kennisleer werd beschouwd, werden met name in de Chinese astrologie 5 Planeten verbonden aan de 5 Elementen, nadat de Zon aan Yang en de Maan aan Yin werd verbonden. Dit was "logies" en plausibel, gezien men in die tijd maar weet had over het bestaan van 7 "planeten" in ons Zonnestelsel. Ook de Maya's in Zuid-Amerika deden nauw-keurige astronomiese waarnemingen en hadden een gesofistikeerde kalender waarin de bewegingen van de Zon, de Maan en de Planeten waren ingekalkuleerd.

In het Westen dan weer, kon de astrologie zich verder ontwikkelen zolang het oude, holisties denken de gangbare manier van denken bleef, zoals bij onze voorouders de Kelten. Daar waar het zakelijk en pragmaties Romanisme en daarna het voor ge-loofssystemen autoritaire Christianisme erover heen gingen, werd het oude denken in eerste instantie gedoogd. Met name de Alchemie kwam langzaam via zijn Griek-se erfenis als door de vernieuwde invloed vanuit de Arabiese wereld door de bezet-ting van Spanje tijdens de Middeleeuwen langzaam op gang. Denkers en genezers uit de tijd hadden geen schroom om astrologiese begrippen te gebruiken. Dat verander-de echter met de Inquisitie die deze "heidense" informatie als "ketterij" en "hekserij" vervolgde. Vanaf de 17e eeuw kwam het oude denken in botsing met het nieuwe, ra-tionele en materialistiese denken dat door de wetenschap als maatstaf werd voorop-gesteld. De splitsing tussen materie en spiritualiteit, zorgde meteen ook voor de definitieve splitsing tussen holisties en rationeel denken.

Dit weerspiegelt zich ook hoe het rationeel denken bijvoorbeeld een dualiteit be-schouwt: volgens het wetenschappelijk-causaal denken betekent dit dat iets het één OF het ander is, dat men een keus moet maken TUSSEN 2 dingen omdat die twee niet kompatibel met elkaar zijn, niet kunnen SAMENgaan. Er bestaat een wezenlijk verschil, onderscheid of kontradiktie tussen die 2. Voor het holisties denken houdt dit iets kompleet anders in: de 2 zijn als 2 kanten van een munt, als twee helften van 1 geheel, als 2 komplementen die gecoördineerd moeten samenwerken(2 armen, 2 benen, 2 oren, 2 ogen), als 2 deelaspekten die elkaar nodig hebben om volledig te zijn (vrouwelijk EN mannelijk, passief EN aktief, rust EN inspanning); als een kop-pel dat een welbepaalde dialektiek kent, in een welbepaalde relatie met elkaar staat, een welbepaalde verhouding of evenwicht heeft.

Vreemd genoeg heb ik vanuit het rationeel denken het verwijt aan het holisties den-ken zien staan, dat het een dualiteit tussen lichaam en geest onderscheidt. Bevreem-dend, omdat in de holistiese geneeskunde oa steeds de nadruk op de psychosomatiek wordt gelegd: lichaam en geest zijn GEEN van elkaar losstaande realiteiten, maar hangen samen, inter-ageren met elkaar, kennen een uitwisseling. Het werkelijke probleem situeert zich dus ergens anders: de erkenning dat lichaam EN geest zou-den bestaan, kreëert voor het rationeel denken het ononverkomelijk probleem dat er naast iets van een stoffelijke orde, er ook iets van een ONstoffelijke orde zou bestaan. Volgens het rationeel denken, dat alles herleid tot de vorm, materie, stof, kán dat im -mers niet. In de causale schakel dat de geest ontstaat uit de materie, sterft de geest ook wanneer het lichaam sterft. In de New-Age-kringen begaat men -ook dat is erg bevreemdend- nogal eens krak dezelfde denkfout wanneer men zo hardnekkig het non-dualisme aanhangt, dat men in de andere eenzijdigheid vervalt: dat de ma-terie niet "echt" zou bestaan, en alles in de realiteit een geestelijke projektie zou zijn.

Bent u nu even de draad kwijt, en verward? Dat zou best kunnen, omdat in de prak-tijk van het denken eenzijdige visies soms helder en krachtig LIJKEN, en daardoor op meer respons kunnen rekenen, terwijl meer genuanceerdere visies een mentale inspanning vergen om iets vanuit verschillende invalshoeken te kunnen belichten. Dat is oa de reden waarom sloganeske rechtse opvattingen populairder zijn, dan ge-nuanceerde linkse, vooral in moeilijke tijden wanneer "harde ingrepen" zijn vereist. Maar terug tot de kern van ons probleem: wat is het probleem tussen lichaam en geest? Het werkelijke probleem is NIET wie "de baas" zou zijn die de plak zwaait en de ander tot een "knechtje" zou degraderen. Nochtans is het dat wat het rationele denken met de geest doet, en wat alle religies met het lichaam of de materie doen. Deze VOORSTELLINGEN van een bepaalde realiteit zijn dus erg paternalisties en autoritair. Het volstaat om te aanvaarden dat er verschillende werkelijkheids-lagen bestaan, om een einde te maken aan deze volslagen zinloze en uitzichtloze polemiek.

Steeds weer en tot in de treure moet ik in deze herhaling vervallen: het LEVEN ma-nifesteert zich en concentreert zich NIET in één enkele bestaanslaag, maar wel in VERSCHILLENDE. Wat men dus bijvoorbeeld op het vlak van de materie of het lichamelijke kan waarnemen en zich zien afspelen, is een ander vlak wat zich afspeelt op emotioneel, mentaal, psycies, spiritueel, sociaal, relationeel, karmies, ..... vlak. De fameuze 4 Elementen verduidelijken niet alleen het bestaan van 4 verschillende ge-aardheden of energieën, maar ook het bestaan van 4 verschillende bestaansvlakken. De realiteit is derhalve niet eenlagig, maar veellagig. En wat meer is: ieder van ons kan het bestaan van deze verschillende bestaanslagen waarnemen, ervaren en onder-zoeken. En wat tenslotte erg belangrijk is: het besef daarvan zet de deur open tot een heel andere perceptie van wat "werkelijkheid" en "leven" is.

Laat ons binnen het bestek van dit artikel ons vooral concentreren op hoe we tot kennis van de wereld, de realiteit en onszelf kunnen komen, vertrekkende van deze simpele konstatatie dat de werkelijkheid veellagig is. Voor hen die het rationeel-we-tenschappelijk denken hanteren, is dé "werkelijkheid" iets dat BUITEN henzelf staat: ze nemen de realiteit en de wereld waar als een externe dimensie vanuit het stand-punt van de "objektieve waarnemer". Voorwaarde daartoe is dat alle feiten die zich voordoen kontroleerbaar moeten zijn, alle data meetbaar moeten zijn, en alle "ge-beurtenissen" herhaalbaar moeten zijn. Deze rationele maatstaf geeft een kennis die zowel materialisties als extern is: "de wereld" is de realiteit buiten zichzelf, die men moet leren kennen, en waarin men zijn plaats moet verwerven. Deze visie ligt aan de basis waarom de moderne mens vindt dat hij werk, voldoening, bevrediging, zinge-ving, bevestiging, ....in de buitenwereld moet ZOEKEN. Want die buitenwereld ligt zogezegd vast, en daar moet men zich aan "aanpassen" ttz konformeren. Van het ogenblik evenwel, dat men beseft dat deze wereld geen fataliteit is, maar wordt ge-konstrueerd door een socio-politico-economies systeem, dat door de machtsheb-bers wordt in stand gehouden, stort deze visie of dat belief als een kaartenhuisje in elkaar.

Meestal begint dat duidelijk te worden tijdens de puberteitsperiode, waarin zijn ei-gen leven begint vorm te krijgen vauit de konstatatie dat "ik" en "de wereld" niet meer blijken samen te vallen. Het begin van een pijnlijke dissociatie: wat de ouders, de leraars, de overheid, .... "zeggen", blijkt niet meer te kloppen met EIGEN bevin-dingen. Ook het begin van veel verwarring en fouten door verkeerde konklusies of beslissingen, maar vooral het begin van een zoektocht om zijn EIGEN leven in te vul-len en zijn EIGEN levenspad te bewandelen, wars van wat anderen erover mogen denken of vinden. Dat in die tijd de kommunikatie tussen puber en ouders, leraars, .... verstoord is, is bijzonder jammer te vinden, omdat van dan af de kommunikatie tussen het "ik" en "de wereld" eigenlijk BEGINT. Het gewoon overnemen en napra-ten van "voorgekauwde" voorstellingen onder de vorm van papegaaiwerk, maakt dan immers plaats voor een meer kritiese benadering waarin men zich vragen stelt en geen genoegen meer neemt met de stereotype standaardantwoorden.

Het begin om zijn eigen leven te leiden, betekent dat men ophoudt louter een toe-schouwer te zijn van de wereld en de realiteit, maar dat men die rol wil inruilen voor die van deelnemer. In de puberteit begint dan ook het engagement in allerhande projekten om van de wereld een betere plaats te maken om in te leven. Men begint zijn eigen visie te ontwikkelen, vanuit zijn beleefde realiteit, en na te denken hoe men bepaalde problematieken en problemen kan oplossen, door zijn instelling en zijn gedrag te veranderen. Dit levert dan een kennis op, die niet langer "teoreties" is en de weerslag is van de gangbare (officiële) manier van denken, maar die erva-ringsgericht is door de toets met de praktijk van het leven. Een kennis die "subjek -tief" is, want steunt op zijn ervaringen als individu in de wereld. Men zou dit ook de street-kennis kunnen noemen: in tegenstelling tot de "schoolkennis" of academie-se kennis, berust het op rechtstreekse street-credibility, opgedaan door in het volle leven te staan. Wat men meemaakt, wordt verinnerlijkt en eigen gemaakt.

Hierbij wordt in die Natuur(lijke wereld) en in de (menselijke) Wereld niet alleen GELEERD hoe die in elkaar zitten, maar ook prakties hoe zich daarin te handha-ven. Want men kan zich kwetsen, men kan vallen, men kan pijn oplopen, men kan onder druk worden gezet en dan voldoende weerstand en veerkracht moeten opbren-gen, men zal ruggegraat en dapperheid moeten tonen, men zal moeten leren hoe sa-men te werken en hoe goede relaties te onderhouden, ......

Een verdere verinnerlijking vindt plaats door reflektie van zijn ervaringen binnen zijn eigen bewustzijn. Dit is een stuk van het leer-proces waar men het doorgaans niét over heeft of over wíl hebben, wat voor gevolg heeft dat men dan ook het bewust -zijn als derde kennisbron ontkent. Nochtans is dit een even belangrijk deel bin-nen het drieluik, omdat het de funktie is waarmee men kontroleert in hoever per-soonlijke kennis korrespondeert met universele kennis die voor alle mensen geldt. Ik verduidelijk dit: het "ik" is de buffer tussen de buitenwereld en de binnen-wereld; het maakt dat iedere mens zijn eigen levenspad bewandelt, zijn eigen erva-ringen meemaakt, en dus een persoonlijke geschiedenis kent. Voor dat "ik" is alles even relevant en "uniek", ook al is dat op een dieper niveau NIET het geval. Op een dieper niveau deelt hij immers heel wat gemeenschappelijks met alle andere mede-mensen. Als men het anectotiese niveau overstijgt, bereikt men deze waarden, motie-ven, waarheden, principes, levenslessen, problematieken, inzichten, ...die voor ALLE mensen gelden.

De manier waarop dit konkreet plaats vindt, is door de toetsing van het model of de "maquette" die men in zijn kop heeft gemaakt van de wereld en de werkelijkheid -in enge zin: zijn belief of levensvisie- aan de wetmatigheden van het bewustzijn. Men kan denkfouten maken, dus wordt het denken gecheckt met het bewustzijn in hoever het wijsheid bevat. Men kan perceptiefouten maken, dus wordt zijn waarneming ge-checkt met het bewustzijn in hoever men een open geest kan houden. Men kan inter-pretatiefouten maken, dus wordt zijn oordelen gecheckt met het bewustzijn in hoe-ver men onbevooroordeeld blijft. Men kan zichzelf wat voorhouden, dus zijn belief wordt gecheckt met het bewustzijn in hoever het op inzichten steunt.
Zonder die reflektieve kracht van het bewustzijn is men niet in staat om te schou -wen in de dieper liggende en dus vaak verborgen realiteit: de wortel of de basis van zijn gewoonte-patroon, zijn persoonlijke levensproblematiek (karma), de we-enlijke motieven die hem drijven, zijn wezenlijke zelf of kern van zijn psyche. Die schouwing met of toetsing aan het bewustzijn, wordt doorgaans het bewustwor-dingsproces genoemd. Het is een naar BINNEN kijken, als antipode van het naar BUITEN kijken met de zintuigen in de externe realiteit. De INTERNE realiteit van het bewustzijn -dat het onderzoeksterrein van de psychologie en filosofie zou moeten zijn- levert dus een esoteriese kennis op over hoe het denken en het bewust-zijn funktioneren. Het is dank zij dit bewustzijn dat de mens wezenlijk kan bijleren, zichzelf kan korrigeren in zijn gedrag en denken, en kan inzien wat het mechanisme van zijn problematiek is.

Een bijkomend probleem waarmee zowel jongeren als volwassenen thans mee af te rekenen krijgen, is een virtuele wereld die heden ten dage op zoveel manieren wordt opgedrongen. In die mate dat men vooreerst het verschil tussen deze virtue-le wereld en de "echte" wereld niet meer kan maken met alle gevolgen vandien, en ten tweede dat men die zomaar aanneemt voor "zijn" wereld. Er bestaat immers een duidelijk verschil tussen vertoeven in de interne wereld van zijn eigen verbeelding -wat voor kunstenaars bijvoorbeeld de bron is van kreativiteit-, en vertoeven in de vir-tuele wereld van games. Deze laatste berust immers op programmering die een pro-dukt is van het rationeel denken, en daar dus ook alle kenmerken EN alle eenzijdig-heden van draagt. Hoe die ook moge opgesmukt worden door en met AI, op het vlak van motief, keuzes, echte (levens)intelligentie en inzicht, zijn en blijven die "debiel". Een robot en een pc ontberen immers bewustzijn, en zullen dit nooit hebben; ze voe-ren alleen een programma uit. Voor totalitaire regimes de ultieme droom van brain-washing en konditionering, door haar onder-danen kalm te houden met en te onder-houden in een virtuele wereld. In de filmreeks "The Matrix" worden we visionair ver-wittigd voor de komplete verwarring die ontstaat wanneer we onze eigen innerlijke belevingsrealiteit zouden laten inruilen door een geïmplanteerde en geörchestreerde virtuele wereld. Leg die verdomde gsm opzij, kijk naar buiten, praat met mensen of overdenk iets van jezelf verdorie!