Art 20a
Aquarius en de Zin van het Leven (1)
RUBRIEK: Astrologie    Geplaatst op 12 november 2023

Het hoogtepunt van de New-Age-beweging situeert rond de laatste twee decennia van de 20ste eeuw. In de nasleep van de woelige en alternative sixties, waarbij een hele generatie zich afkeerde van het materialisties wereldbeeld en de konsumptie-maatschappij, ging men niet alleen letterlijk op zoek naar nieuwe horizonten, maar ook figuurlijk op zoek naar nieuwe perspektieven. De bezongen Age of Aquarius zou niet alleen een nieuwe spiritualiteit moeten brengen, maar ook voor een para-digmashift naar een holisties wereldbeeld moeten zorgen. Gedaan met de deelname aan de ratrace en de egoïstiese streeftocht naar materiële welvaart en een carrière, en in de plaats de introduktie van een queeste naar spirituele groei en een verbonden-heid met de Natuur en de Diepere werkelijkheid.

Ik heb dat proces van dichtbij meegemaakt, maar meer als waarnemer dan als deel-nemer: in tegenstelling tot veel van mijn generatie-genoten heb ik mij niet in de drugsscene ondergedompeld, of ben ik niet naar India getrokken om in de ashram van Bhagwan of een andere goeroe te gaan vertoeven. Dat is te danken aane mijn voorzichtige en terughoudende aard om mij niet direkt met hebben en houden in iets te storten, maar eerst nauwkeurig te onderzoeken in WAT ik mij zou begeven. Tege-lijk heeft mij dit behoedt tegen de uitwassen (ik heb veel tijdsgenoten zien verloren gaan of verloren lopen op die tochten); tegelijk heeft dit mijn eigen proces erg ver-traagd. Door mijn zoektocht naar degelijkheid en duidelijkheid, ben ik een laatbloei-er geworden, die ermee "klaar" was, wanneer de beweging eigenlijk al "voorbij" was: rond de eeuwwisseling. En door mijn kritiese Waterman-geest bleef ik ook in de New-Age-scene een buitenbeentje, omdat ik OOK de malpraktijken binnen die sector durfde aan te klagen. Omdat ik aldus niet "tot één van hen werd gerekend", maar als een dwarsligger werd beschouwd, heb ik nooit een boek van mij gepubli-ceerd gekregen: ik was een "nestbevuiler"! En omdat ik ook nooit mee was met de nieuwste trends, en steeds de limieten formuleerde van wat mogelijk was, is een grote respons mij nooit te beurt gevallen. Soms was dat lastig omdat ik daarvoor "in mijn eigen vel moest snijden", maar de weg van integriteit is uiteindelijk de juiste en serene weg. Eén die mij toelaat om vandaag goed geplaatst te zijn om objektieve wij-ze het nalatenschap van New Age op een juiste wijze te belichten.

Er was niet alleen de (schijnbare) aversie tegen het materialisme -schijnbaar omdat men aan de andere kant toch niet "vies" was om (vaak veel) geld te verdienen en te streven naar een leven "in overvloed"- maar ook tegen het kille rationalisme van de wetenschappelijke en technologiese benadering. De opvoeding in het Westen bestaat eruit -nog steeds- van het hoofd vol te stouwen met allerhande kennis die vooral be-trekking heeft met het "systeem" en hoe daarin te funktioneren, en weinig met de psychologie of hoe in het leven te staan. Men leert vakken, en niet hoe juist te kom-munikeren, hoe met spanningen en problemen om te gaan, hoe met anderen om te gaan (daar worden "regels" voor geponeerd), hoe met zijn emoties om te gaan, ...... Het resultaat zijn grote hoofden: men leeft cerebraal, men reageert vanuit de kop, men benadert de dingen en problemen rationeel-intellektueel, het vernis van de "be-schaving", het ritueel van "normen en waarden", de voorstelling van gedachten en opinies, het steekspel met woorden en begrippen, .....

Vanuit die evidente eenzijdigheid en de vervreemding van emoties en de levenspool die daarvan het (logies) gevolg zijn, stelde de New Age de herwaardering en verdie-ping van het intuïtieve voor: minder denken, en meer in voeling met zijn gevoelens en diepere realiteit komen. Met een vernieuwde interesse voor het onderbewuste, het gestalt, de symboliek, de Oosterse kulturen, de droomwereld, het paranormale, ..... En wat resulteerde in een herwaardering van de kruidengeneeskunde; de beoe-fening van tarot, I Ching en astrologie, yoga, meditatie en boedhisme; de ontwikke-ling van een alternatieve geneeskunde en therapieën, biologiese landbouw en perma-kultuur; de introduktie van de begrippen yin en yang, emotionele intelligentie, mind-fulness, ...... Allen hebben die dit gemeen: ze berusten op een andere insteek, een an-dere instelling in het leven, en een andere voorstelling van de werkelijkheid.

In zijn beginjaren was de New-Age-beweging als een frisse wind die mensen nieuwe impulsen, nieuw leven, nieuwe hoop, nieuwe perspektieven gaf. De pioniers kwamen verfrissend en origineel uit de hoek, en openden de geest van een hele generatie. Maar zoals dit helaas gebeurt bij ELKE beweging, werden die gevolgd door een hele schare navolgers en nabootsers; aangetrokken door het succes, zagen die er opportu-nisties een gegarandeerd inkomen en een kommercëel gehoor in. En nu de "oude garde" aan het uitsterven is, en alles eigenlijk al "gezien" is, staat de derde generatie voor de opdracht hoe daar nog nieuwe trends uit te melken. Om het verschil tussen die pionierstijd en de huidige tijd te duidelijk te maken, volstaat het een natuurhuisje van de jaren 70 te vergelijken met een biologiese superette anno 2023. Die laatste staat weliswaar vol met natuur-"produkten", maar de geest zelf is er nagenoeg niet meer aanwezig; het verschilt voor de rest weinig van het om het even welk waren-huis.

Nu, zowel personen die hun eigen verleden onvoldoende kunnen verwerken en blij-ven vastzitten aan hun vroegere ervaringen, als personen die heel de tijd plannen voor de toekomst maken waarop ze zich fixeren, er alle baat bij om meer in het he-den, het hier en nu, te beginnen leven. Want het verleden kan een bron van pijn zijn, en de toekomst een bron van zorgen: om dus meer relaxed door het leven te kunnen gaan, zonder met overbodige problemen belast te worden, is het nodig om zich te focussen op zijn belevingen in het Nu. Maar anderzijds mag en kan men zijn verleden niet vergeten of proberen wissen, omdat daarin zijn leringen en ervaringen zijn in vervat, waardoor men in staat is dezelfde fouten niet meer te herhalen. En moet men toch een idee hebben van het pad dat men wenst te bewandelen: alhoewel men daarop stap voor stap in het heden vordert, is men als een kip zonder kop als men geen richting of bestemming heeft om in de toekomst naartoe te gaan of naar uit te kijken. Bijgevolg is dat in het hier en nu aanwezig zijn, slechts een deel van het volledige verhaal. Niet alles kan immers onmiddellijk verworven of gereali-seerd worden: om iets op te bouwen of te bereiken is er tijd nodig; een kontinu en aangehouden proces van inspanning en investering.

Het voordeel van eenzijdige en radikale voorstellingen is steeds dat ze duidelijk in hun simplisme zijn, en met gemak toe te passen zijn. Het probleem van radikale voorstellingen, is dat ze de complexiteit en het evenwicht van de realiteit geweld aan-doen. Nochtans is het een radikale en eenzijdige voorstelling om zijn emoties als troublemakers en zijn hechtingen als problematies af te schilderen, die verantwoor-delijk zouden zijn voor het lijden. En van er dus ONThecht van te willen worden om niet meer te lijden. Er is echter niets verkeerds aan emoties: ze zijn de signalen die ons te kennen geven hoe het met ons gesteld is. Robots, psychopaten en AI-program-ma's kunnen perfekt gevoelens en gedragsuitingen nabootsen, maar kunnen die nooit echt voelen.
Net zo worden gedachten voorgespeld als spelbrekers die de meditatie in de weg staan, en verhinderen de geest rustig te worden door hun voortdurend "getater". Men zou dus een gedachtenLOZE staat moeten nastreven, om tot bewustwording te kunnen komen van wat zijn dieper wezen is, want gedachten doen hem voortdurend verzinken in oppervlakkige beslommeringen over zijn wel en wee. Maar mensen die NIET of onvoldoende nadenken over wat ze doen of over de gevolgen van wat ze doen, tonen juist aan in welke grote problemen men kan verzeild geraken door een tekort aan intelligentie of een tekort aan verstand. Er is dus niets verkeerds aan na-denken, maar dat moet dat wel gefocust en ter zake gebeuren.
Op identieke wijze wordt ook het ego verkettert, omdat het kluistert aan zijn per-soonlijke belangen en visies, en daardoor verhindert de vrije spirituele vlucht te ne-men naar een groter en ruimer bewustzijn van de wijde wereld rondom zijn persoon. ZONDER ego worden, is het doel van de meeste religieuze bewegingen waar het als de voorwaarde wordt gesteld voor het kunnen opgaan in een grotere en diepere ver-binding met de wereld en zijn medemensen. Maar mensen die hun ego hebben "afge-schaft" of die in hun ontwikkeling hun ego hebben "verstopt", zijn precies toonbeel-den van slachtoffers die door sterke persoonlijkheden worden gepluimd en uitgebuit; sekteleden en volgers van guru's voorop. Er is dus niets verkeerds van een ego te hebben, en dit zijn noodzakelijk werk van zelfhandhaving en -bescherming te laten uitvoeren wanneer dat noodzakelijk is.
Op analoge wijze wordt ook het oordeelsvermogen "veroordeeld", omdat -en dit is geen cynisme- het ons mensen zou doen beoordelen en veroordelen, ipv te doen begrijpen. Wie zonder zonde is, werpe de eerste steen! Voor het een procédé is om kritiek op anderen te ventileren en uitvluchten voor onszelf te maken, is ons oordeel echter het noodzakelijk instrument om argumenten te evalueren naar hun waarde en geldigheid. Vroeg of laat moeten we immers een konklusie maken om tot een besluit te kunnen komen, en niet in heen- en weer-getub te blijven hangen. Bang zijn voor de gevolgen van een keus, weerhoudt ons aldus om tot een keus te komen, maar dat is een vicieuze cirkel. En bovendien: GEEN keus willen nemen, is OOK een keus. Karma maakt duidelijk dat onze keuzes gevolgen hebben, waarvoor we verantwoor-delijk zijn.

And last but not least, zijn er nu binnen de New Age ook voorbeelden te vinden waar men de vrije wil eveneens wil afschaffen. Ik probeer de nogal extreme renering hoe men daartoe komt, weer te geven: het is verkeerd van in het leven doelstellingen te poneren, want die impliceren een streven naar iets. De woe wei moet ons evenwel duidelijk maken hoe vruchteloos dit is: we proberen te kontroleren wat niet te kon-troleren valt. We moeten ons daarentegen overgeven aan wat ons overkomt. Dit is reeds de algemene teneur van hoe men intuïtie beschouwt in sommige New Age kringen: het komt ons toe. En dat is dezelfde teneur in de voorstelling : de werkelijk-heid bestaat niet an sich, maar het is de mens die de (=zijn) realiteit "kreëert" (zie figuur hierboven); als een soort mini-god de schepper van zijn eigen universum.

Een stap verder gaat het: de dingen gebeuren niet vanuit een wil of vanuit een ego, maar "zomaar". Men moet daar NIETS achter zoeken, want daar zit niets achter. Het leven is doelloos en zinloos, ik ben Niemand, er is NIETS. Het leven heeft geen zin, anders dan de zin die iemand eraan geeft. Deze gedachten werden reeds geformu-leerd ten tijde van het Existentialisme. Nietzsche formuleerde dit als basispostu-laat van zijn Nihilisme: wie geen houvast meer heeft, is vrij om het leven naar zijn eigen inzicht vorm te geven. In de New Age meent men in de Oosterse filosofie daar-van de bevestiging te vinden in de begrippen woe wei en Leegheid. En alhoewel die Oosterse filosofie doordrongen is van de vergankelijkheid -niets blijft bestaan, alles is onderworpen aan verandering- worden die begrippen meestal door Westerlingen te letterlijk opgevat. Leegheid (Yin) staat tegenover Volheid (Yang) om duidelijk te maken hoe deze twee krachten samen de realiteit en de veranderlijke Levensgolven maken. Wat het eerste betreft: zoals stiltes tussen de noten even belangrijk zijn voor muziek als de noten zelf, zijn ruimtes waar niets is of niets gebeurt even belangrijk als die waar alles aanwezig is of gebeurt. Wat het tweede betreft: BEIDEN vormen ze een koppel als mannelijk-vrouwelijk, spanning-ontspanning, opbouw-reiniging, ...... Het is dus kwestie van de specifieke balans aan te voelen die op een welbepaald moment heerst, of nodig is. Weten wanneer men moet rusten, en wanneer men in gang moet schieten bvb.

Als men het Tao moet volgen, betekent dit in eerste instantie dat er een Tao IS. Het vertrekpunt dient de werkelijkheid te zijn, en geen voorstelling van de werkelijkheid. Eenvoud en inzicht om in balans te zijn met het Leven en de wereld, en de nederig-heid over zijn eigen inbreng, betekenen NIET dat er GEEN regie zou bestaan, noch nodig zou zijn. Dit kunnen we herkennen in de Natuur: daar gebeurt schijnbaar ook vanalles "VANZELF"; maar daar zitten mechanismen en drijfkrachten achter die al deze fenomenen en "gebeurtenissen" in balans houden.