Art 19
Het prakties Taoïsme
RUBRIEK: Bewustzijn Geplaatst op 10 januari 2017
Het omgekeerde had net zo goed een relevante titel kunnen zijn: Het Taoïsme prak-ties. Maar het gaat hem (voor mij) niet in de eerste plaats om de filosofie of "theorie" als dusdanig, maar om de bruikbaarheid in het alledaags leven. En in deze optiek is het Taoïsme schitterend toepasbaar voor alle mogelijke en denkbare situaties waar-voor men in het echte leven kan geplaatst worden. De praktiese implikaties van de inzichten zijn legio, zodat het een onschatbare bron is om adekwaat te reageren op bepaalde problemen waarvoor men geplaatst wordt.
De basisprincipes zijn "kinderlijk eenvoudig": het universum wordt beheerst door twee deels antagonistiese, deels complementaire krachten: yang en yin. Wat is erg verschillend met het typies Westers traditioneel denken daarin? Vooreerst het DUBBELE aspekt daarvan. Het Westers denken is in wezen dualisties: het is het één OF het ander. Men vertrekt niet alleen van een antagonisme om een duidelijke beeld te krijgen van wat twee "dingen" van elkaar doet verschillen, maar ook om een fun-damentele keus tussen beide te poneren: man of vrouw; klein of groot; goed of kwaad; dierlijk of plantaardig; slim of dom; .........In het Oosters denken speelt het eerste weliswaar mee -anders zouden yin en yang gewoon niet bestaan- , maar be-kijkt men het tweede eerder dynamies ipv staties: niet louter vanuit een antagonis-me, maar ook en in de eerste plaats vanuit een wisselwerking en interaktie. Yin roep yang op, en yang roept yin op: ze kunnen niet zonder elkaar bestaan, maar vor-men een KOPPEL. Zoals bijvoorbeeld: een extreem yang dieët -zoals dit het geval is met katachtigen die alleen vlees eten- roept problemen bij uitstek aan het yin-orgaan op: de nieren. En er bestaat ook steeds een bepaalde balans of "verhouding" tussen beide. Die voor iedere persoon of situatie verschillend kan zijn: men heeft yange en yinne temperamenten in verschillend percentage. Yin en yang zijn dus niet louter kwalitatieve principes, maar ook kwantitieve. Een tomaat is yinner dan een wortel bijvoorbeeld.
Het besef van de tweeledigheid der dingen des levens, maakt zijn kijk op de wereld en werkelijkheid niet alleen "vloeiender", maar maakt ook zijn houding ermee "plas-tieser". Hoe men kan reageren op een welbepaalde situatie, zal afhangen van het specifieke van die situatie. Men kan maw niet "automaties" of volgens bepaalde richtlijnen of doctrines reageren: wie dit laatste doet, staat in het leven alsof er "een plan" zou bestaan. En wie ageert volgens een handleiding, staat "principiëel" , star of intellektueel in het leven, zonder in verbinding te staan met de levende realiteit ervan. Het leven is één en al verandering. Men kan zich tegen deze levensstroom verzetten, of men kan met deze "élan vital" meegaan, zoals een surfer op een golf.
Het Taoïsties of Daoïsties ideeëngoed (beiden schrijfwijzen zijn mogelijk) is derhalve een uitstekend medicijn tegen elk doctinisme of fundamentalisme, want het maakt meteen duidelijk dat elk "te" na een tijd in zijn tegendeel overgaat. Wil je extreem "deugdelijk" zijn? Wel, wie katholieker dan de paus wil zijn, zal dra merken dat zijn overdaad aan star idealisme en dogmaties paternalisme, heel wat kwaad berokkent bij zijn medemensen. "Goed" en "kwaad" zijn geen afgebakende terreinen, maar eerder kommunikerende vaten die in elkaar kunnen vloeien en overlopen. Wie teveel goed wil doen, zal uiteindelijk slecht doen. Een teveel aan yin, slaat om in yang. Positief en negatief zijn als twee keerzijden van één médaille: ze horen SAMEN. Men kan niet het één nastreven, en het ander uitsluiten. De lichtzijde van iemand gaat steeds samen met zijn schaduwzijde, dus wie denkt dat hij alleen zijn "goede kanten" moet volgen, en zijn "slechte kanten" kan ontkennen of onderdrukken, voedt tegelijkertijd zijn schaduwkant in zijn onderbewustzijn. Men moet BEIDE aspekten van zijn wezen accepteren, ook zijn "duistere kant", net zoals dag EN nacht samen een volledige omwenteling van 24 uur uitmaken.
Het is heel bevrijdend om ook een deel "slecht" van zichzelf te accepteren, of te beleven. Perfektie hoeft niet. Men kan zonder schuldgevoel "zondigen". Men mag afwijken van de rechte lijn. Men moet niet steeds alles weten. Integendeel: het niet-weten ontlast iemand van de dwang tyranniek met zichzelf om te springen, of van vaste patronen te moeten volgen. "Ik weet het niet", kunnen zeggen in een tijd waar iedereen het zo hoogst nodig vindt om zijn mening over alles en nog wat te moeten verkondigen, en het ene ego het ander ego probeert te overroepen, is echt bevrij-dend. Ook gewoon kunnen zeggen: "Neen, dat doe ik niet." De ja-man is een gekend fenomeen, maar de power van het neen is men stilaan aan het ontdekken: neen, ik doe niet mee aan de rat-race; neen, ik heb al die konsumptie-artikelen niet nodig; neen, ik hoef al die bullshit niet te pikken. Ook de kracht van het niet-doen of de woe wei. Mediteren en reflecteren, vormen van niet-doen, geven een veel beter zicht op waar men naartoe wil, dan het onverdroten bezig en aktief zijn als een blinde werkmier. Niet-willen of dingen loslaten, of op zijn minst hun beloop laten. Men is dan niet meer zo gehaaid om overal zijn stempel op te drukken, maar men werkt sa-men met de krachten van de Natuur en het Universum. In de tuin bijvoorbeeld: men "maakt" zijn tuin niet meer in noeste arbeid, maar men laat de natuurprocessen hun werk doen, en beheert zijn tuin als een rentmeester. In zijn leven bijvoorbeeld: men LAAT dingen gebeuren, men LAAT mensen toe, en men LAAT ervaringen hem over-komen. Men volgt eerder zijn intuïtie , dan een "gemaakt plan" , wat zijn aanpas-singsvermogen en psychiese wendbaarheid alleen ten goede komt.
Belangrijk in dit alles, is van steeds in verbinding te staan met wat in het hier en nu gebeurt. Dat is een "nieuwe trend" met de mindfulness, maar in feite is dat al zo oud als het Taoïsme of Buddhisme zélf. "Nieuw" kan men dit dus bezwaarlijk noemen, wanneer het al duizenden jaren wordt toegepast. Een overtuigd Taoïst zal ook niet per se zijn heil gaan zoeken in onverdroten en vroom mediteren, want als bijvoor-beeld de tijd aangebroken is om door een veranderingsproces in zijn leven te gaan, dan moet men niet mediteren over een mogelijke verandering, maar die verandering konkreet omarmen en verwelkomen. Het besef van de noodzaak van processen, is een belangrijk onderdeel van met de levensstroom MEE te zijn (ipv "TEGEN"). Het proces of de cyclus der seizoenen. Het proces van de fasen van een leven naarmate men ouder wordt. Het proces van een relatie. Het proces van het ouderschap. Alle leerprocessen. Tot en met het bewustzijsproces.
MET de levensstroom en de levensprocessen MEE zijn heeft een aantal duidelijke voordelen. Ten eerste: men speelt "dichter op de bal", waarmee ik bedoel dat door meer direkt verbonden te zijn in het hier en nu, men vlugger en gemakkelijker pro-blemen en dingen AFwerkt. Ze blijven minder lang op zijn levenstafel liggen, waar ze energie blijven vreten. Men is er klaar mee, en blijft er niet langer in "hangen" dan voor het proces vereist is. De tijd om een rouwproces door te maken bijvoorbeeld, kan voor iedere persoon anders zijn, maar heel wat personen komen er nooit meer "uit", en dat is niet de bedoeling. Als men niet aan zijn verleden wil blijven "kleven", dan moet men dingen ACHTER zich kunnen laten. Loslaten, heet dat dan. En klaar zijn voor iets nieuws.
Ten tweede: men interageert met de betrokken personen of de situatie OP het mo-ment zelf. Het gaat hem er niet om, om zich ACHTERAF binnen te vallen wat men had "moeten" doen of had "moeten" zeggen. Neen, de dingen ZIJN zoals ze op het moment zijn, en welke houding men op het moment zelf dat men met iets of iemand geconfronteerd wordt, aanneemt. In het Westen prefereert men nogal eens de afstandelijk-objektieve houding: ik geef mezelf tijd om erover na te denken. Dat is nuttig natuurlijk, en het verdient steeds aanbeveling om erover te reflekteren (de titel van mijn weblog !!); maar anderzijds kan men blijven nadenken en praten, en praten en nadenken over iets, OM niet tot een besluit te moeten komen. Wie op zijn intuïtie vertrouwt, kan, en moet soms, SNEL beslissingen nemen. Want "het" mo-ment kan vlug voorbij zijn: als de flow passeert, moet men op de boot springen, of men mist de mogelijkheid of kans. Beter in het nu present zijn, maakt dat men min-der bezorgd is voor de toekomst. "We zien wel wat het geeft". Men vertrouwt op de levensstroom, en is er sowieso op bedacht dat men goede EN slechte dingen op zijn levenspad zal ontmoeten. Het wordt evenwel nooit zo erg, als men vooraf had ge-vreesd.
En ten derde: het vertrouwen hebben dat men adekwaat zal kunnen reageren, maakt ook minder bevreesd voor "wat komen zal". Angst is tegenwoordig prominent aanwezig in deze chaotiese en verwarde moderne tijden. Maar angst is een bijzonder slechte raadgeefster, die juist dààr laat belanden waar men NIET wil zijn. Wie ang-stig is zal problemen en moeilijkheden proberen te vermijden. Maar dat is geen ma-nier om ze op te lossen, integendeel: ze eskaleren daardoor alleen. Wie in de greep van angst is, wordt erdoor verlamd. Maar angst is een verwittigingssignaal, niet meer en niet minder. Men kan dat registreren, maar men moet er zich niet door laten overmeesteren. Want op zijn levenspad, moet men ZELF de meester van zichzelf zijn.
Met dank aan en respekt voor dichter-filosoof-denker Lao Tse -of Lao Tsu- , "vader" van het Taoïsme.
The way of Tao - China Lao Tzu experience of Tao - Mandala, the universe
Alan Watts The Story of the Chinese Farmer