Art 17
Wat IS Leren?
RUBRIEK: Bewustzijn    Geplaatst op 22 december 2014

Ik weet dat ik reeds dit onderwerp 5 jaar geleden heb aangesneden (het artikel "De Kracht van het leren" -10 juni 2009), maar het onderwerp is zo belangrijk en blijft zo aktueel -ik wordt er vootdurend aan herinnnerd door reakties tegenover mij- dat ik mij genoodzaakt voel, om het eens op een tweede, andere manier te behandelen. En deze invalshoek is: Waarom leert het gros der mensen zo slecht bij, verdorie?!

Of "positief" geformuleerd: Wat is het gemakkelijkst om te leren? Volkomen NIEU-WE items of informatie; dingen waar we geen bal van af weten, en waar onze geest (noodgedwongen) open of blanco voor staat. Een nieuwe taal aanleren bijvoor-beeld; of een nieuw land bezoeken; of een nieuwe techniek aanleren wat men daar-voor NIET kon: voor het eerst leren aquarellen bijvoorbeeld, of een kursus webde-sign volgen zoals ik zelf vroeger heb gedaan. Je geest moet dan immers op opnemen staan, en je nieuwsgierigheid en je motivatie om het te WILLEN leren doet de rest: je absorbeert de noodzakelijke informatie, en je maakt die "je eigen". Dat is waarom kinderen zo goed vanalles kunnen leren: ze zijn nog "ongeschreven bladen", en staan open en nieuwsgierig naar alles wat de wereld hen aanbiedt. Ze hebben daarin eigen-lijk geen vrijheid of keus: om het even wat hen overkomt, goed of kwaad, ze moeten het goedschiks-kwaadschiks accepteren: kinderen zijn tegelijk erg kwetsbaar en afhankelijk van wat "hen aangegeven en aangedaan WORDT.

Dit geldt natuurlijk NIET voor volwassenen: hoe MEER die over een bepaald onder-werp al iets hebben "opgenomen" -of dit nu in een boek gelezen is, of in een televisie-programma hebben gezien, of uit de omgeving te hebben "gehoord", maakt in wezen niet zoveel uit- hoe MEER zij zich daar een bepaald mentaal beeld of een opinie van hebben EIGEN gemaakt. Ze zijn niet meer "onbeschreven" of "maagde-lijk" op dat vlak, maar bepaald door hun ervaring ermee. Vandaar dat kursisten die al "een hoop over astrologie hebben gelezen" bijvoorbeeld, het veel moeilijker hebben bij een kur-sus astrologie, dan zij "die er niets van afweten" (sic): de eersten moeten EERST een aantal VERKEERDE opvattingen die ze erover hebben AFLEREN. Als men NIET meer onbevangen en met open geest naar iets kan "kijken", dan is men VOORINGE-NOMEN: men kijkt met de bril van zijn gemaakte mening naar iets of iemand.

En dat kan bijvoorbeeld astrologie zijn, maar dat kan net zo goed een bepaald pro-bleem zijn: als we NIET in staat zijn om mentaal het probleem "open te stellen" en met een onbevooroordeeld blik te bekijken, dan kunnen we het ook niet meer bevra-gen of overdenken: ons antwoord staat "gereed" van zodra de vraag maar gesteld wordt. Dat is de reden waarom in New Age middens aangeraden wordt van NIET te oordelen, maar van de dingen des levens te nemen zoals ze zijn. Maar ook DAT is een verkeerde voorstelling: wanneer iemand tegen mij liegt of mij probeert te bedriegen, dan hoef ik dit niet te accepteren of te pikken, uit schrik van te zullen "oordelen". Wat men derhalve moet afleren, is niét van te oordelen, maar van op VOORoordelen, ttz eens-gemaakte-oordelen terug te vallen. Konkreet betekent dit: in staat zijn om het DENKKADER daarover opnieuw in vraag te stellen, en te herzien wanneer dat nodig blijkt. Dat is geen NIEUWE pagina "in zijn denkwereld schrijven", maar een al geschreven hoofdstuk opnieuw bekijken, en indien nodig aanpassen en verbete-ren. Hierin ligt het het verschil tussen kennis en bewustzijn.
Behandelt men een probleem als een KENNIS-probleem, dan zoekt men het betref-fende hoofdstuk in zijn "denk-bibliotheek" en leest automaties voor wat men daar OOIT eens heeft over geschreven (=gedacht). Men kan 10 keer met HETZELFDE probleem gekonfronteerd worden; men zal 10 keer dezelfde schuif opentrekken of hetzelfde "antwoord" formuleren. Er zit maw geen groei of evolutie in zulk een hou-ding: die blijft krak dezelfde.

Behandelt men daarentegen een probleem als een BEWUSTZIJNS-vraag, dan is het antwoord NIET a priori gegeven, maar dan is een onderzoek van het gegeven in zijn geest steeds noodzakelijk. Zijn er met de tijd nieuwe facetten duidelijk gewor-den, of heeft men in zijn ervaringen nieuwe feiten ervaren, die nopen de "mentale kaart" ervan in zijn kop te herzien? Een werkelijk kritiese geest is in staat dit denkkader te willen en te kunnen "herzien". Dit is essentiëel omdat het berust op wat de EXAKTE BETEKENIS en rol van het denken in ons leven IS. Ons denken geeft ons niet meer en niet minder dan een soort "maquette van de werkelijkheid" in onze kop van de realiteit. We mogen dus ons denken OVER de realiteit nooit verwarren MET de realiteit.

Het is derhalve de TAAK van ons bewustzijn, om met behulp van dat denken, onze mentale map over de werkelijkheid voortdurend aan te passen aan de hand van onze ervaringen IN deze realiteit. Waarom is dit zo essentiëel? Omdat wanneer KENNIS "de baas" is ons systeem, elke ervaring steeds gereduceerd wordt NAAR ons idee, opvatting, mening, vooroordeel of hoe je het ook wil noemen. Anders geformuleerd: door te weigeren ons denkkader open te breken, kunnen we eigenlijk NIETS meer bijleren uit nieuwe ervaringen: we plaatsen die immers steeds in dezelfde kontext, en maken indentieke interpretaties. Anders geformuleerd: onze ideeën OVER de werke-lijkheid vinden we belangrijker dan onze ervaringen ermee. Onze kennis dikteert de wet en zit op zijn troon. En denk aub niet dat dit louter het geval is bij zogenaamde "intellektuelen"; heel wat zogenaamde "gevoelsmensen" zondigen daar ook tegen, door hun slecht bekend zijn met de essentie van het denken of met hun verlangen om "externe antwoorden" te kunnen gebruiken.

Wanneer echter het BEWUSTZIJN "de baas" is in ons systeem, de "bestuurder van onze geest", dan zijn we niet meer zo met handen en voeten gebonden aan "onze ideeën". We hebben dan integendeel de VRIJHEID om ons steeds af te vra-gen : "Is dat werkelijk zo?". Geen kant en klare antwoorden of goedkope exkuses kunnen dan de toets van deze invraagstelling doorstaan. Het bewustzijn kan geen vrede vinden met opvattingen die duidelijk niet korresponderen met de werkelijk-heid. Geen veralgemeningen of geventileerde dogma's kunnen dan ernstig genomen worden, omdat ze de toets van de waarheid niet kunnen overleven. Waar het dus om gaat, is de intrinsieke EERLIJKHEID van het bewustzijn. Ons denken kan allerhan-de foute rederingen of konklusies maken, die ons bewustzijn precies moet duidelijk maken en zelfs als het moet aan de kaak moet stellen.

Ons bewustzijn is een eerlijke oordeler, omdat het niet gebonden is aan de belangen van ons denken. Ons denken is niet alleen niet waardenvrij, maar ook niet "onafhan-kelijk": het is schatplichtig en horig aan onze MOTIEVEN. Ons denken is als een paardengespan dat gemend wordt door onze belangrijkste motieven: we "VERDEDI-GEN" die motieven met ons denken. Dus geldt: hoe MINDER iemand bewust is van de motieven die hem bezielen, des te minder hij bereid zal zijn DAAROVER te willen spreken: die zijn ONbespreekbaar. En anderzijds geldt ook: hoe WIJZER iemand is, hoe BEWUSTER hij is van WELKE motieven hij met (bepaalde) gedachten vertolkt, en hoe vrijer hij op DAT NIVEAU erover kan praten. Een wijs man denkt niet in ter-men van "persoonlijke belangen", maar in termen van "universele inzichten" die voor IEDEREEN van toepassing zijn. Want ons als mensen van elkaar doet verschillen, zijn onze VERSCHILLEN in motieven. Wat wij als mensen GEMEENSCHAPPELIJK hebben, is ons bewustzijn. Dit is universeel.